Internet to z jednej strony ogromne dobrodziejstwo, z drugiej – niebezpieczeństwo. Łatwo się od niego uzależnić, a szczególnie narażeni są na to najmłodsi. Z raportu CBOS[1] wynika, że z internetu korzysta większość nastolatków (powyżej 90%), a także dzieci w wieku 6-12 lat (86%). I chociaż samo używanie sieci nie jest równoznaczne z uzależnieniem, to ryzyko istnieje.

Spis treści:

• Uzależnienie od internetu i komputera
• Czym grozi uzależnienie w młodym wieku?
• Objawy uzależnienia
• Jak przeciwdziałać uzależnieniu dziecka od internetu?

Uzależnienie od internetu i komputera

Uzależnienie od sieci jest często utożsamiane z uzależnieniem od komputera. Niemniej, między tymi problemami istnieje pewna zasadnicza różnica. Uzależnienie od komputera zostało w 2018 roku uznane za chorobę psychiczną. Natomiast zjawisko uzależnienia od internetu jest stosunkowo nowe i nie znajduje się na liście chorób. W związku z tym pierwsze jest już relatywnie dobrze zbadane, a nad drugim wciąż trwają dyskusje. Psychiatrzy nie są nawet zgodni co do tego, jakim terminem określić uzależnienie od sieci.

Fundacja Orange na podstawie raportu EU Kids online 2018 definiuje uzależnienie od internetu jako: „zaburzenie zachowania związane z nadużywaniem urządzeń elektronicznych w celu korzystania z aplikacji i stron internetowych”. To szeroka definicja, która dobrze oddaje istotę problemu. Fundacja Orange podzieliła się zresztą innymi, istotnymi informacjami dotyczącymi uzależnienia dzieci od sieci, tworząc na ten temat osobny artykuł. Wszystkich zainteresowanych klasyfikacją tego zjawiska, a także statystykami odsyłamy właśnie tam.

Czym grozi uzależnienie w młodym wieku?

Uzależnienie od internetu jest szczególnie groźne dla dzieci, bo to właśnie dla najmłodszych sieć jest najważniejszym medium. Ze wspomnianego raportu CBOS wynika, że nastolatkowie spędzają w internecie powyżej 20 godzin tygodniowo (grupa wiekowa 16-19 lat – 28 godzin, grupa 13-15 lat – 21 godzin). Najmłodsi, czyli grupa w wieku 6-12 lat, spędzają w sieci ok. 14 godzin tygodniowo.

Jeśli problem wystąpi, jego skutki mogą być bardzo trudne. Najczęstszymi konsekwencjami są: pogorszenie się relacji z otoczeniem, zaniedbanie obowiązków (w tym nauki), pogorszenie się stanu zdrowia, alienacja, obniżenie się samooceny. Uzależnienie od internetu może skutkować również problemami psychicznymi np. depresją. Warto mieć to na szczególnej uwadze, bo dzieci są bardziej narażone na negatywne skutki nadmiernego korzystania z sieci ze względu na swoją niedojrzałość.

Objawy uzależnienia

Po czym rozpoznać, że dziecko może być uzależnione od internetu? Istnieje kilka objawów, które mogą o tym świadczyć.

• Zaniedbanie zainteresowań offline na rzecz przebywania w sieci – jeśli dziecko woli spędzić czas w internecie, zamiast skupić się na swojej pasji, powinno być to alarmujące.
• Zaniedbanie obowiązków – dotyczy to zarówno obniżenia wyników w nauce, jak i zaniedbania domowych obowiązków.
• Niepokojące zachowanie, gdy dostęp do sieci jest utrudniony – w przypadku uzależnienia od internetu mogą wystąpić zniecierpliwienie, rozdrażnienie, złość czy nawet agresja.
• Pogorszenie samopoczucia w świecie offline – jeśli nastrój dziecka zmienia się wyraźnie, gdy przestaje korzystać z sieci, należy mieć to na uwadze.
• Coraz częstsze i intensywniejsze korzystanie z internetu – czas spędzany online stale się wydłuża mimo braku konkretnego celu korzystania z internetu.
• Kłamanie – dziecko próbuje zataić, ile czasu spędza w internecie i co w nim robi.
• Zaniedbanie zdrowia – uzależnienie może skutkować ograniczeniem spełnienia potrzeb fizjologicznych, w tym snu i jedzenia.

Jak przeciwdziałać uzależnieniu dziecka od internetu?

Przeciwdziałanie uzależnieniu dziecka od internetu sprowadza się przede wszystkim do edukacji. Rozmowa o aktywności online powinna zostać przeprowadzona w każdym domu. Ważne jest również ustalenie jasnych zasad korzystania z sieci oraz urządzeń elektronicznych. Każdy rodzic powinien pamiętać także, aby poświęcać dziecku odpowiednio dużo czasu, zwłaszcza podczas aktywności offline, oraz aby rozmawiać o tym, co dziecko robi w sieci na co dzień.

[1] „Dzieci i młodzież w internecie – korzystanie i zagrożenia z perspektywy opiekunów”, CBOS 2018